SAF (ÖZ) ŞİİR ANLAYIŞI
ÖZ ŞİİRİN GENEL ÖZELLİKLERİ
Şiirin asıl amacının estetik zevk vermek olduğu savunulmuştur.
Ahenge önem verilmiş, ses, ritim, kafiye, musiki ve söyleyiş güzelliğinden yararlanılmıştır.
Sembolizmden etkilenmişlerdir.
Biçim güzelliğine önem verilmiş, mükemmeliyetçilik yakalanmaya çalışılmıştır.
Sanat için sanat anlayışı vardır.
İmge ve sanatlı söyleyiş tercih edilmiştir.
Anlam kapalılığı ve soyutluk şiire hakim kılınmıştır.
Anlaşılmak için değil, duyulmak ve hissedilmek için şiir yazılmıştır.
Hem hece hem de serbest ölçüyü kullanmışlardır.
ÖZ ŞİİR ANLAYIŞINI SÜRDÜREN ŞAİRLER
Cahit Sıtkı Tarancı
Ahmet Hamdi Tanpınar
Necip Fazıl Kısakürek
Yedi Meşaleciler
Ahmet Muhip Dranas
Asaf Halet Çelebi
Ahmet Hamdi TANPINAR (1901 – 1962)
Şiir, roman, hikaye, deneme, makale, edebiyat tarihi türlerinde eserler vermiştir.
Yahya Kemal’den ve Ahmet Haşim’den etkilenmiştir.
Sembolizmden etkilenmiştir.
Şiirlerinde heceyi kullanmış, ayrıca serbest şiiri de denemiştir.
Şiirlerinde iç ve dış ahenge önem vermiştir.
Genellikle kişisel temaları işlemiştir.
Zaman, rüya, masal, hayal, musiki kavramlarıyla kendine özgü bir şiir oluşturmuştur.
Romanlarında ve hikayelerinde insanların iç dünyalarına ve bilinçaltına yönelmiştir.
Eserlerine; sosyal hayatla ilgili acıları, neşeleri, sevinçleri, istekleri, umutları, insan psikolojisini ve zamanı konu etmiştir.
Eserleri
Roman: Mahur Beste, Huzur, Sahnenin Dışındakiler, Saatleri Ayarlama Enstitüsü
Öykü: Abdullah Efendi’nin Rüyaları, Yaz Yağmuru
Edebiyat Tarihi: 19. Asır Türk Edebiyat Tarihi
Deneme: Beş Şehir, Yahya Kemal
Beş Şehir adlı eserindeki şehirler: İstanbul, Ankara, Bursa, Erzurum, Konya
Şiir: Bütün Şiirleri
Cahit Sıtkı TARANCI ( 1910-1956 )
Sanatta insanı, bireyi ön planda tutmuştur.
”Sanat, sanat içindir” anlayışına bağlı kalmıştır.
Açık ve sade bir üslup kullanmıştır.
Hem hece hem serbest ölçüyle şiirler yazmıştır.
Sembolizmden etkilenmiştir.
Başlangıçta şiirleri Fransız şairlerinin etkisindedir, daha sonra Halk şiirinden de yararlanarak kendine özgü bir şiir ortaya koymuştur.
Şiiri, “kelimelerle güzel şekiller kurma sanatı” olarak görmüş,sözcüklerin sıralanışına önem vermiştir.
Hece ölçüsünün duraklarını terk ederek heceye yeni bir tarz kazandırmaya çalışmıştır.
Ölüm, ölümlülük, yaşama sevinci, yalnızlık, yurt sevgisi temalarında yazmıştır.
Ölüm şairi olarak bilinir.
“Otuz Beş Yaş” şiiriyle bir şiir yarışmasında birinci olduktan sonra üne kavuşmuştur.
Eserleri
Şiir: Otuz Beş Yaş, Düşten Güzel, Ömrümde Sükut, Sonrası
Nesir: Ziya’ya Mektuplar
Ahmet Muhip DIRANAS ( 1909-1980 )
Sembolizmden etkilenmiştir.
Geleneksel biçim ile Batı şiirini sentezlemiştir.
Şiirde biçim, ses, söyleyişe; ölçü ve uyağa çok önem vermiştir.
Aşk, doğa, yurt güzellikleri konularını işlemiştir.
Umutsuz ve hüzünlü duygular şiirinde önemli yer tutar.
Eserleri
Şiir: Fahriye Abla, Olvido, Serenad, Kar, Ağrı
Tiyatro: Gölgeler, O Böyle İstemezdi
Necip Fazıl KISAKÜREK (1905-1983)
Hece ölçüsünü ustaca kullanmıştır.
İlk şiirlerinde içe dönük, bireysel nitelikli, ben merkezli ve sorgulayıcıdır. Yalnızlık, ölüm, tabiat, kadın gibi temalara yer vermiştir.
İkinci dönem şiirlerinde tasavvufi konulara yönelmiş, dini ve mistik bir anlayışla şiirler yazmıştır.
Cumhuriyet dönemi Türk şiirinin “mistik şairi”dir.
Şiirlerinde madde-ruh çatışmasını, insan-evren ilişkisini; insanın iç dünyasını, tutkularını işlemiştir.
Şiirlerinde İstanbul önemli bir yer tutmaktadır
Büyük Doğu ve Ağaç dergilerini çıkarmıştır.
Eserleri
Şiir: Örümcek Ağı, Kaldırımlar, Ben ve Ötesi, Sonsuzluk Kervanı, Çile
Tiyatro: Tohum, Bir Adam Yaratmak, Reis Bey, Künye, Para, Ahşap Konak, Yunus Emre
Öykü: Hikayelerim, Ruh Burkuntularından Hikayeler
Roman: Aynadaki Yalan, Kafa Kağıdı (otobiyografik roman)
Hatıra: Babıali, Yılanlı Kuyudan
İnceleme: Namık Kemal, Ulu Hakan İkinci Abdülhamit Han.
Asaf Halet ÇELEBİ ( 1907-1958 )
“Sezgi şairi” olarak bilinir.
Şiirlerinde soyut bir âlemi anlatmıştır.
İlk dönem şiirlerinde divan edebiyatı tarzında gazeller yazmıştır.
İkinci döneminde Garipçilerin etkisinde kalmıştır.
Üçüncü dönemde ise İslam tasavvufu ve Hint mistisizminden yararlanmıştır.
Şiirlerini anlamak için sözcüklerin çağrışımsal anlamlarını bilmek gerekir.
Şiirleri; masallardan, dinlerden ve şairin rüya ve hayallerinden gelme sembollerle doludur.
Eserleri
Şiir: He, Lamelif, Om Mani Padme Hum
Biyografi: Mevlana, Molla Cami, Naima, Ömer Hayyam