BASİT FİİL
Yapım eki almamış, kök durumundaki fiildir. Fiil çekim eklerini alabilir.
Yarın oynanacak maçı mutlaka almalıyız.
Toplantı raporlarını masanıza bırakacağım.
Her sabah kuşlara yem vermek için bu parka gelirdi.
TÜREMİŞ FİİL
Yapım eki almış fiillerdir. Fiil çekim eki alabilirler.
İsim ya da fiilden türeyebilirler.
Yol kenarında rastladığı sanatçıya resmini çizdirdi.
Ertesi gün giyeceği kıyafetleri yatmadan mutlaka hazırlıyormuş.
Olacakları tahmin ettiğimiz hâlde çok üzüldük.
Gün gelir bu sıkıntılar biter, her şey düzelir.
Hepsi birlikte otobüsten inerek bizi selamladılar.
Her yenilgiden sonra yeniden başlar hayat.
BİRLEŞİK FİİLLER
Anlamca Kaynaşmış Birleşik Fiiller
Belli bir yardımcı fiili bulunmayan, sözcüklerin kendi anlamları dışında bir
anlam verecek biçimde kaynaşmasıyla oluşan birleşik fiillerdir.
Bu maceranın sonunun böyle olacağını öngörmüştüm.
Sen de vakit kaybetmeden başvurmalısın.
BİRLEŞİK FİİLLER
Anlamca Kaynaşmış Birleşik Fiiller
Evdekiler benim tıp okumam için her gün dil döküyor.
Son yaşananlardan sonra üzüntüden hasta düşmüş.
Sen de mutlaka bu oluşumda yer almalısın.
Yatırım amacıyla buralardan bir yer almalısın.
BİRLEŞİK FİİLLER
Yardımcı Fiillerle Kurulan Birleşik Fiiller
İsim ya da isim soylu sözcüklerle ‘’et-, eyle-, ol-, kıl-’’ yardımcı fiillerinden
birinin kullanılmasıyla oluşturulan birleşik fiillerdir.
Çocukluğunu geçirdiği bu kasabayı sonunda terk ediyor.
Bu buluşmanın sana da iyi geleceğini hissettim.
Sizinle tanıştığıma çok memnun oldum.
Sesten hızlı uçaklar bugün tüm uzaklıkları yakın eyledi.
Kızım, sen de artık bir işte karar kılmalısın.
Herkes yerini alsın otobüs beş dakika içinde hareket edecek.
‘’Et-, ol-’’ sözcükleri tek başına anlam içeriyorsa yardımcı fiil olmazlar.
Şimdi bizim oralarda kirazlar olmuştur.
Bu evin taşınma masrafları beş bin lira eder.
BİRLEŞİK FİİLLER
Kurallı (Özel) Birleşik Fiiller
İki fiilin biçimce ve anlamca kaynaşması yoluyla oluşan birleşik
fiillerdir.
KURALLI BİRLEŞİK FİİLLER
Yeterlik Fiili
Fiil kök veya gövdelerinin ‘’(-e, -a) bil-’’ yapısıyla birlikte kullanılmasıyla oluşur.
Bu koliyi tek başıma taşıyabilirim.
İstersen ve çok çalışırsan daha yükseğe sıçrayabilirsin.
Kuzenim yarın bize gelebilir.
KURALLI BİRLEŞİK FİİLLER
Yeterlik Fiilinin Olumsuzu
Yeterlik fiilini olumsuzu yapılırken ‘’-e, -a’’ eki kalır ancak ‘’-bil-’’ eylemi düşer.
Fiil + (-e, -a) –ma, -me, -maz, -mez
Sınıf başkanlığını Nisa yapabilir.
Bu usta, duvarları istediğimiz gibi boyayamaz.
Bu usta, duvarları istediğimiz gibi boyayamayabilir.
KURALLI BİRLEŞİK FİİLLER
Yeterlik Fiilinin Olumsuzu / Geniş Zamanın Olumsuzu
Merak etme söylediklerini başkalarına anlatmam.
Kusura bakma bunları sana anlatamam.
Boşuna aramayın, Gizem oraya gelmez.
Arabası tamirde olduğu için bu defa gelemez.
KURALLI BİRLEŞİK FİİLLER
Tezlik Fiili
Fiil kök ve gövdelerinin (-ı, -i, -u, -ü) ver- yapısıyla birlikte kullanılmasıyla oluşur.
Eklendiği fiile çabukluk, ivedilik, önemsizlik, aniden olma anlamları katar.
Dalgın dalgın yürürken birden karşıma çıkıverdi.
Masadaki paketleri üst kat komşuya çıkarıver.
Bir defa da istediğin olmayınca ağlamayıver.
KURALLI BİRLEŞİK FİİLLER
Sürerlik Fiili
Fiil kök ve gövdelerinin ‘’(-e, -a) kal-/ dur-/ gel-’’ yapısıyla birlikte
kullanılmasıyla oluşur.
Koşmaya başlayınca arkamızdan bakakaldı.
Siz soruları çözedurun, ben geliyorum.
Bu masallar yıllardır anlatılagelir.
KURALLI BİRLEŞİK FİİLLER
Yaklaşma Fiili
Fiil kök ve gövdelerinin ‘’(-e, -a) yaz-’’ yapısıyla birlikte kullanılmasıyla oluşur.
Karşıdan karşıdan geçerken öleyazdım.
Merdivenler ıslak olduğu için düşeyazmış.
Kapı açılınca mum söneyazdı.