İçeriğe geç

HİSARCILAR VE MAVİCİLER

HİSARCILAR

Garip akımına karşı çıkan bu grup ilk şiirlerini Çınaraltı dergisinde yayımlanmıştır. Daha sonra 1950 yılında çıkmaya başlayan Hisar  (1950 – 1957 ve 1964 – 1980) dergisi etrafında toplanmışlardır.

Hisar derginin 113 ve 114.sayılarında bildiri yayımlamışlardır:

  • Sanatçının dili yaşayan Türkçe olmalıdır.
  • Sanatçı bağımsız olmalıdır.
  • Sanat milli olmalıdır.
  • Sanatta eskiyi reddetmeyen yenilik esastır.

ÖZELLİKLERİ

  • Gelenekçidirler. Yeniliğe, Batıya karşı değillerdir ama Türk şiir geleneğinin yıkılmasına karşıdırlar.
  • Geleneksel nazım biçimlerini kullanmışlar; ölçü olarak aruzu da heceyi de serbest ölçüyü de kullanmışlardır.
  • Türk kültürüne, diline, şiirine, edebiyatına emeği geçmiş değerlerin yaşatılmasını isterler.
  • Sanatın ideolojinin emrine girmesine karşıdırlar. Marksizm ve kominizme karşıdırlar.
  • Hem Nazım Hikmet’in başlattığı toplumcu gerçekçiliğe hem Orhan Veli’nin Garip hareketine hem de İkinci Yeni şiirine karşıdırlar.

MEHMET ÇINARLI (1925 -1999)

  • Hisar dergisinin kurucularındandır.
  • Hem heceyi hem aruzu kullanmıştır.
  • Geleneğin olanaklarından faydalanarak fakat geleneği aynen tekrarlamadan kullanmıştır. Eski ve yeni şiir arasında köprü görevi üstlenmiştir.

ESERLERİ

Şiir:   Bir Yeni Dünya Kurmuşum, Güneş Reni Kadehlerle, Gerçek Hayali Aştı, Zaman Perdesi, Güzelliklere Doymam

Deneme:  Söylemek Yaraşır

Anı:  Sanatçı Dostlarım

YAVUZ BÜLENT BAKİLER (1936 – …)

  • Daha çok hamasi şiirleriyle tanınmıştır.
  • Anadolu coğrafyasına ve insanına yönelmiştir.
  • Milli ve manevi değerlerden beslenmiştir.
  • Türklere, İslam’a ve Anadolu’ya olan sevgisini dile getirmiştir.
  • Geleneksel şiire bağlı kalarak ulusal değerleri işler.

ESERLERİ

Şiir:  Yalnızlık, Duvak, Seninle, Harman, Bir Gün Baksam Ki Gelmişsin

Gezi:  Üsküp’ten Kosova’ya, Türkistan Türkistan

İLHAN GEÇER (1917-2004)

  • Hisar dergisinin kurucularındandır.
  • Şiirlerinde hem heceyi hem de serbest vezni kullanmıştır.
  • Aşk, ayrılık, yalnızşık, hüzün, mutluluk, yaşama sevincigibi duygusal temaların yanı sıra milli değerleri yansıtan şiirler de yazmıştır.
  • Şiirlerinin birçoğu bestelenmiştir.

ESERLERİ

Şiir:  Büyüyen Eller, Belki, Bir Bulut Geçti, Özlem Rıhtımı, Hüzzam Beste, Yeşil Çağ

MUNİS FAİK OZANSOY (1911 – 1975)

  • Faik Ali Ozansoy’un oğludur. Hisar topluluğunun en yaşlı üyesidir.
  • Derginin polemiklere kaymasını önlemiştir. Hisar topluluğunun yol göstericisi kabul edilir.
  • Daha çok duygusal şiirleriyle dikkat çeker.

ESERLERİ

Şiir:  Büyük Mabedin Eşiğinde, Hayal Ettiğim Gibi, Yakarış, Bir Daha, Zaman Saati, Yakınma, Kaybolan Dünya

MUSTAFA NECATİ KARAER (1929-1995)

  • Hisar dergisinin kurucuları arasında yer almıştır.
  • Yaşayan Türkçe ile kaynağını milli kültürden alan ahenkli şiirler yazmıştır.
  • Halk edebiyatının şekil ve söyleyiş özelliklerinden yararlanmıştır.
  • Hem hece hem serbest ölçüyle şiir yazmıştır.

ESERLERİ

Şiir:  Güvercin Uçurmak, Sevmek Varken, Kerem ile Aslı, Kuşlar ve İnsanlar

İnceleme:  Karacaoğlan’ın Hayatı ve Bütün Şiirleri

BEKİR SITKI ERDOĞAN (1926 – 2014)

  • Hisar topluluğunun asker kökenli üç şairinden biridir.
  • Hem heceyi hem aruzu kullanmış, serbest nazımla da şiir yazmıştır.
  • Geleneksel âşık edebiyatı nazım biçimlerini kullanmıştır. Rubai nazım biçimiyle de şiir yazmıştır.
  • Milli ve manevi değerleri yansıtan şiirler yazmıştır.
  • Cumhuriyet’in ‘’50. Yıl Marşı’’nı kaleme almıştır.

ESERLERİ

Şiir:  Bir Yağmur Başladı, Yalan Dünya, Dostlar Başına

GÜLTEKİN SAMANOĞLU (1927 – 2003)

  • Hisar dergisinin kurucularındandır.
  • Romantik-gerçekçi bir tutumla aşk, sevgi, mutluluk, çocuk, aile ve memleket temalı şiirler yazmıştır.
  • Şiirlerini ‘’Alacakaranlık’’ ve ‘’Uzun Vuran Gölge’’ adlı kitaplarında toplamıştır.

YAHYA AKENGİN (1946 – …)

  • Anadolu ve doğduğu topraklardan ilham almıştır.
  • Halk edebiyatı motiflerini serbest şiire aktarmıştır.
  • Şiirlerinde hüzün, hasret, modern insanın bunalımı temalarını işlemiştir.

ESERLERİ

Şiir:  Çağ Sürgünü, İstesen, Akşamla Gelen, Saatler ve Çehreler, Kimselere Anlatamadım, Sözümüz Var

Roman:  Oğuz Dede, Özlem Yokuşları, Dönüş Acıları, Yaralı Dağlar

Tiyatro:  Eski Çarıklar, Aile Bağları, Enver Paşa ve Oğulları

Anı:  Siyasetname ya da Bir Seçim Hikayesi

NİYAZİ YILDIRIM GENÇOSMANOĞLU (1929 – 1995)

  • Sade bir dil ve hece ölçüsüyle şiirler yazmıştır.
  • Kaynağını Türk tarihinden ve destanlarından alır.
  • Türk ve İslam motifleriyle süslediği eserlerini, Dede Korkut üslubuyla kaleme almıştır.
  • Nihal Atsız’dan etkilenmiştir.

ESERLERİ

Şiir:  Bozkurtların Ruhu, Bozkurtların Destanı, Kür Şad Destanı, Malazgirt Destanı, Salur Kazan Destanı, Boğaç Han Destanı, Kopuzdan Ezgiler, Destanlarda Uyanmak, Gençosman Destanı, Destanlarda Burcu

MAVİCİLER

Adını 1952 -1956 yılları arasında Ankara’da 32 sayı çıkan Mavi adlı dergiden almıştır. 19.sayıdan itibaren Atilla İlhan’ın dergiye katılmasıyla Maviciler grubu oluşmuştur.

Sosyal realizmi savunan Atilla İlhan, Garipçileri alafranga olmakla, İkinci Yeni’yi ise ‘’yoz’ bir şiir oluşturmakla eleştirmiştir.

Temsilcileri:

Atilla İlhan, Ahmet Oktay, Ferit Edgü, Orhan Duru, Yılmaz Gruda, Demir Özlü, Demirtaş Ceyhun

         ÖZELLİKLERİ

  • Garipçilere ve Orhan Veli’ye tepki olarak doğmuştur. Onları şiiri basitleştirmekle suçlamışlardır.
  • Başlangıçta Anadolu’yu, geleneği ve halk edebiyatını savunmuşlardır; Atilla İlhan’ın dergiye katılmasıyla toplumcu gerçekçi çizgiye yönelmişlerdir.
  • Nazım Hikmet’i benimsemelerine rağmen şiiri ideolojinin aracı haline getirmemişlerdir.
  • Şiiri, sosyal gerçeklerin anlatımında araç olarak görmüşlerdir.
  • Şairane ve sanatlı söyleyişi tercih etmişlerdir.
  • Şiirde anlam kapalılığını savunmuşlardır.
  • Bireyin iç dünyasını, duygusal dünyasını anlatmışlardır.
  • Serbest tarzda şiir yazmışlardır.

ATİLLA İLHAN (1925 – 2005)

Şiir, roman, deneme ve köşe yazısı gibi birçok alanda eser vermiş ancak şiirleriyle öne çıkmıştır. Edebiyatımızda ‘’Ben Sana Mecburum’’ şiiriyle tanınmıştır. 1946 yılında bir şiir yarışmasında ‘’Cebbaroğlu Mehemmed’’ adlı şiiriyle ikincilik ödülünü almıştır.

  • Nazım Hikmet’in etkisinde kalmış, toplumsal gerçekçilik (sosyal realizm) anlayışıyla eserler vermiştir.
  • Şiirlerinde bağımsızlık, özgürlük, eşitlik, barış; modern insanın sıkıntıları, bunalımları, aşkları; savaşlar, özgürlük sorunları, insan sevgisi konularını işlemiştir.
  • Divan şiirinin ses özelliklerinden yararlanmış, divan şiiri ile Batı şiirini modern bir biçimde yorumlayarak kendine özgü bir şiir dili oluşturmuştur.
  • Günlük dilde artık kullanılmayan eski sözcüklerle Fransızca ya da Almanca sözcükleri bir arada kullanmıştır.
  • Şiirlerinde konuşma diline, halk deyimlerine, argo sözcüklere yer vermiştir.
  • Kendine özgü bir imla tarzı oluşturmuştur; şiirlerinde noktalama işaretlerini ve büyük harfleri kullanmamıştır.
  • Romanlarında sinema tekniğini kullanmış, toplumsal ve siyasi olayları işlemiştir.

Atilla İlhan’ın şiir anlayışı üç evrede incelenebilir.

  • Toplumsal gerçekçi dönem (1941 – 1959):  Nazım Hikmetin etkisiyle halk şiirinden de beslenerek toplumsal gerçekçi bir anlayışla şiirler yazdığı dönem.
  • Bireyin varlığını ve evrendeki yerini sorguladığı dönem (1959 – 1968):  Modern dünyada yalnızlaşan ve barlığı tehdit altında olan insanların ruh halini yansıttığı dönem. Halk deyimleri ve argo sözcükleri bu dönem şiirlerinde kullanmıştır.
  • Neoklasik dönem (1965 sonrası):  Bu dönemdeki şiirlerinde, önceki şiir anlayışından kopmadan tarihin yeniden sorgulanmasını, kişinin kendisiyle hesaplaşmasını, tabiatı, kainatı işlemiştir. Bu dönemde divan şiirinin ses ögelerinden yararlanmıştır.

ESERLERİ

Şiir:   Duvar, Sisler Bulvarı, Yağmur Kaçağı, Ben Sana Mecburum, Bela Çiçeği, Yasak Sevişmek, Tutuklunun Günlüğü, Böyle Bir Sevmek, Elde Var Hüzün, Korkunun Krallığı, Ayrılık Sevdaya Dahil, Kimi Sevsem Sensin

Roman:   Sokaktaki Adam, Zenciler Birbirine Benzemez, Aynanın İçindekiler (Bıçağın Ucu, Yaraya Tuz Basmak, O Karanlıktaki Biz, Sırtlan Payı, Dersaadet’te Sabah Ezanları), Kurtlar Sofrası, Allah’ın Süngüleri, Fena Halde Leman,   Haco Hanım Vay

Gezi:  Abbas Yolcu

Deneme:  Hangi Batı, Hangi Doğu, Hangi Sol, Hangi Sağ, Batının deli Gömleği

Öykü:   Yengecin Kıskacı

AHMET OKTAY (1933 – …)

  • Şiirlerinde destansı bir söyleyişi benimsemiştir.
  • Toplumsal duyarlılığı esas almıştır.
  • 1960’tan sonra İkinci Yeni’ye yaklaşmıştır.

ESERLERİ

Şiir:  Gölgeleri Kullanmak, Her Yüz Bir öykü Yazar, Dr. Kaligari’nin Dönüşü, Sürgün, Hayalete Övgü, Sürdürülen Bir Şarkının Tarihi, Kara Bir Zamana Alınlık, Yol Üstündeki Semender, Ağıtlar ve Övgüler, Gözüm Seyirdi Vakitten, Söz Acıda Sınandı, Az Kaldı Kışa, Poyrazda Kımıldayan Salıncak

İnceleme – Araştırma:  Cumhuriyet Dönemi Edebiyatı, Toplumcu Gerçekçiliğin Kaynakları, İmkansız Poetika

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir