BÜYÜK HARFLERİN KULLANIMI
- Cümle büyük harfle başlar.
- Dize büyük harfle başlar.
Bilimsiz şiir, temelsiz duvara benzer.
Ey mavi göklerin beyaz ve kızıl süsü,
Kız kardeşimin gelinliği, şehidimin son örtüsü,
Işık ışık, dalga dalga bayrağım!
Senin destanını okudum, senin destanını yazacağım.
(Arif Nihat Asya)
- Kişi adlarıyla soyadları, takma adlar, kişi adlarından önce ve sonra gelen unvanlar, rütbe adları, hayvanlara verilen özel adlar büyük harfle başlar.
- Saygı bildiren sözlerden sonra gelen makam, mevki, unvan bildiren kelimelerle
hitaplar büyük harfle başlar.
Cahit Sıtkı Tarancı Sayın Bakan,
Kirpi (Refik Halit Karay) Aziz Dostum,
Profesör Doktor Hasan Eren Sevgili Seyirciler,
Genç Osman
Baba Gündüz
- Akrabalık bildiren kelimeler küçük harfle başlar.
- Akrabalık adı olup unvan olarak kullanılan kelimeler ise büyük harfle başlar.
Hafta sonu Gamze teyzemlere gidecekmişiz.
Bakkal Osman Amca, işleri yürütemeyecek kadar yaşlandığını söylüyormuş.
Cümle içinde tırnak işareti veya yay ayraç içine alınan cümleler büyük harfle başlar.
Freud ‘’Evrendeki en büyük gösteri sen aklını keşfettiğin an başlar.’’ der.
İki çizgi veya virgül arasındaki açıklama cümleleri büyük harfle başlamaz.
Geçen sene, sen de hatırlarsın, bu yollara yeni asfalt dökülüyordu.
Bu sefer de onları –her zamanki yerlerinde bulmak ihtimaliyle- farkında olmadan
aramıştım.
İki noktadan sonra gelen cümleler büyük harfle başlar.
Seneca’nın şöyle bir sözü vardır: En güçlü kişi, kendisine hâkim olandır.
- İki noktadan sonra cümle ve özel isim niteliğindeki örnekler sıralanıyorsa büyük
harfle başlar, cümle olmayan örnekler sıralanıyorsa küçük harfle başlar.
Hikâye yazarlarımızdan bir kısmını sıralayalım: Ömer Seyfettin, Sait Faik…
Bu eskiliği siz de çok evde görmüşsünüzdür: duvarlarda çiviler, çivi yerleri, lekeler…
- Cümle içinde özel adın yerine kullanılan makam veya unvan sözleri büyük harfle
başlar.
Uzak Doğu’dan gelen heyeti Vali karşılayacakmış.
Bugün Kaymakam ilçedeki okul idarecileriyle toplantı yapacakmış.
- Millet, boy, oymak adları; dil ve lehçe adları, din ve mezhep adları ile din ve mitoloji ile
ilgili özel adlar büyük harfle başlar.
Türk
Arap
Rus
Alman
Türkçe
İngilizce
İsponyolca
Müslümanlık
Müslüman
Hristiyanlık
Hristiyan
- Gezegen ve yıldız adları büyük harfle başlar.
Uzay aracı Merkür’e kolay bir iniş yaptı.
Dünya’nın Güneş’e uzaklığı ne kadardır?
Bu oda hiç güneş almıyor.
Yarın dünya kadar işim var.
- Yer adları (kıta, bölge, il, ilçe, köy, semt vb.) büyük harfle başlar.
- Yer adlarında ilk isimden sonra gelen ve deniz, nehir, göl, dağ, boğaz vb. tür
bildiren ikinci isimler büyük harfle başlar.
Yarın İç Anadolu’da yağmur bekleniyor.
Turistler Van Gölü’nü çok beğeniyor.
- Mahalle, meydan, bulvar, cadde, sokak adlarında geçen mahalle, meydan, bulvar, cadde, sokak kelimeleri büyük harfle başlar.
- Özel ada dâhil olmayıp tamlama kuran şehir, il, ilçe, belde, köy vb. sözler küçük
harfle başlar.
Belediye, Çukurçeşme Sokağı’nda çalışma yapıyor.
Bu yarışma, Konya ili sınırlarında geçerli.
- Saray, köşk, han, kale, köprü, kule, anıt vb. yapı adlarının bütün kelimeleri büyük harfle başlar.
- Yer bildiren özel isimlerde kısaltmalı söyleyiş söz konusu olduğunda, yer adının ilk harfi büyük yazılır.
Galata Köprüsü’nde kaza meydana gelmiş.
Gemiler Boğaz’dan geçerken ışıklarını kapatır.
- Kurum, kuruluş, kurul, kanun, tüzük, yönetmelik, yönerge, genelge adlarının her kelimesi büyük harfle başlar.
- Kurum, kuruluş, kurul, merkez, bakanlık, üniversite, fakülte, bölüm, kanun, tüzük,
yönetmelik ve makam sözleri asılları kastedildiğinde büyük harfle başlar.
Türkiye Büyük Millet Meclisi her yıl 1 Ekim’de toplanır. Bu yıl ise Meclis, yeni döneme
erken başlayacak.
Babası Barbaros Hayrettin Lisesinde yirmi yıl idarecilik yapmış.
- Kitap, dergi, gazete ve sanat eserlerinin (tablo, heykel, beste vb.) her kelimesi büyük harfle başlar.
- Özel ada dâhil olmayan gazete, dergi, tablo vb. sözler büyük harfle başlamaz.
- Kitap, makale, tiyatro eseri, kurum adı vb. özel adlarda yer alan kelimelerin ilk harfleri büyük yazıldığında ve, ile, ya, veya, yahut, ki, da, de sözleriyle mı, mi, mu, mü soru eki küçük harfle yazılır.
Üniversite yıllarında Türk Dili dergisini takip edermiş.
Şu aralar daha çok şiir okuyorum, ‘’Sevda Sözleri’’ eserini yeni bitirdim.
Birçok divan şairi Leyla ile Mecnun mesnevisi kaleme almıştır.
- Ulusal, resmî ve dinî bayramlarla anma ve kutlama günlerinin adları büyük harfle başlar.
- Kurultay, bilgi şöleni, çalıştay, açık oturum vb. toplantıların adlarında her kelimenin ilk harfi büyük yazılır.
- Tarihî olay, çağ ve dönem adları büyük harfle başlar.
Her yıl Cumhuriyet Bayramı büyük bir coşkuyla kutlanır.
Konya’da her yıl Karaman Türkçesi Araştırmaları Çalıştayı düzenlenir.
Yazarlar, eserleriyle Milli Mücadele’ye destek olmuşlardır.
- Özel adlardan türetilen bütün kelimeler büyük harfle başlar.
- Özel ad kendi anlamı dışında yeni bir anlam kazanmışsa büyük harfle başlamaz.
Türk Türklük Türkleşmek
Avrupa Avrupalı Avrupalılaşmak
acem hicaz allahlık donkişotluk
- Yer, millet ve kişi adlarıyla kurulan birleşik kelimelerde sadece özel adlar büyük harfle başlar.
Bahçesine Japon gülleri dikmiş.
Yaz gelince Maraş dondurması vazgeçilmezim olur.
Antep fıstığı
Van kedisi
Hindistan cevizi
Brüksel lahanası
! Para birimleri büyük harfle başlamaz.
! Özel adlar yerine kullanılan “o” zamiri cümle içinde büyük harfle yazılmaz.
! Müzikte kullanılan makam ve tür adları büyük harfle başlamaz:
Patatesin kilosu beş lira olmuş.
Keşke tatile o da gelebilseydi.
Bu şarkı nihavent makamında bestelenmiş.