I. ÇOKLUK EKLERİ
• Elbiseler, bulutlar, sesler, balıklar…
✓ Buradaki insanların yürekler acısı hâli beni çok etkiledi.
✓ Bu akşam yeni işini tebrik etmek için amcamlara gideceğiz.
✓ Bu millet bundan sonra da nice Fatihler yetiştirecektir.
✓ Türkler, Anadolu’ya 1071’den sonra gelmiştir.
✓ Müdür beyler henüz odasına geçmemiş olmalı.
✓ Ailem doksanlı yıllarda bu kente taşınmış.
✓ Arkadaşlarla akşamları burada toplanıp sohbet ediyoruz.
II. HÂL (DURUM) EKLERİ
Belirtme (Yükleme) Durumu: –ı / –i / –u / –ü
İnsanların diğer insanlara ve çevreye saygılı olması beni çok mutlu eder.
Büyük şehirlerde yaşayan insanlar doğayı özlüyor.
İrem Hanım çocuğunu kreşten aldı.
Yaklaşma (Yönelme) Durumu: -a / -e
Cuma günü okuldan çıkınca hiçbir yere uğramadan eve gittim.
Haftaya bu konuyu tekrar görüşelim.
Aylin ve kız kardeşi az önce otobüse bindi.
Şu lokantada baş başa bir yemek yiyelim.
İki rakip dişe diş bir mücadele vardı.
Bulunma (Kalma) Durumu: -da / -de /-ta / -te
Hafta sonu dere kenarında balık tuttuk.
Bizi iki saat boyunca ayakta bekletti.
Misafirlerimiz saat 18.30’da gelecek.
Kısa sürede elde avuçta ne varsa harcamıştı.
Sağ gözde birkaç gündür kanlanma oluyor.
Beyza, okulun gözde öğrencilerindendir.
Ayrılma (Çıkma) Durumu: -dan / -den /-tan / -ten
Babası, geldiğini duyunca odadan çıktı.
Serinde gitmek için akşamdan yola çıktı.
Bahçemdeki çiçekler susuzluktan solmuş.
Uyuyan çocuk aniden ağlamaya başladı.
İstanbul’dan güzel şehir mi olur?
Çay içerken havadan sudan konuştuk.
Çocuklar beklerken kimse sıradan ayrılmasın!
!!! Sıradan biri gibi görünen bu kişi ülkenin başbakanıydı.
Arkadaşlar, bilmediğimiz bu sudan geçmek tehlikeli olabilir.
!!!Site yönetimi sudan gerekçelerle bazı kiracıları çıkarmak istiyormuş.
III. TAMLAMA EKLERİ
Tamlanan (iyelik) Eki
• Kalem-im
• Kalem-in
• Kalem-i
• Kalem-imiz
• Kalem-iniz
• Kalem-leri
✓ Defterim gece yağan yağmurda ıslanmış.
✓ Kardeşin bu sene kaça geçti?
✓ Ayağı kayıp düşünce parmağı kırılmış.
✓ Arabamız da evimiz de doluda zarar gördü.
✓ İş yeriniz hangi semte taşınıyormuş?
✓ Eşyaları çok düzenliymiş.
Didem Madak’ın kitapları yazdığı son şiiri eklenerek yeniden yayımlandı.
Şiiri, gevezelik olmaktan çıkartan bir meseleydi onunki.
İnsanların birbirleriyle deneyimlerini paylaşmaları, dünyasında önemli bir yere
sahipti.
Eleştiri yazılarının esas amacı sanatçıyı görmekti.
Kitapları şuradaki raflara yerleştirebilirsiniz.
Çocukların boyaları odanın her tarafına saçılmış.
Kardeşimin saçları çok uzamıştı.
Giriştikleri bu mücadele çok zorluydu.
Tamlayan (İlgi) Eki
Ben – im defterim
Sen – in defterin
O – (n)un defteri
Biz – im defterimiz
Siz – in defteriniz
Onlar – ın defterleri
✓ Kitabın kapağı çok ilgi çekiciydi.
✓ Senin için de çok çok güzel hediyelerimiz var.
✓ Bu sınıfta onun kadar düzenli biri daha yok.
✓ İstemem, bu kalemlerin hepsi senin olsun.
✓ Babası vefat edince tüm mal varlığı Koray’ın oldu.
Dergideki hikâyelerin çok beğenildi.
Bu hikâyelerin edebiyatımızdaki yeri çok başkadır.
IV. EŞİTLİK EKİ
• Çocuklar, birlikte güzelce oynayın.
• Sınıfça Çanakkale gezisine gidiyoruz.
• Suçlular polislerce kıskıvrak yakalandı.
• Adam sokakta delice koşturuyordu.
• Bence buraları terk etmen doğru değil.
• Yıllarca ağabeyimin yollarını gözledim.
• Bütün düşüncelerini bana açıkça söyleyebilirsin.
Çekim eki olan –ce, -ca eşitlik eki; yapım eki olan –ce, -ca eki ile
karıştırılmamalıdır.
• Bu hafta sonu yapılacak olan geziye ailece gidecektik.
• Kent merkezinde genişçe bir eve taşınmışlar.
• Sınıf arkadaşlarımdan boyca uzunum.
• Sokak köpeklerinin ardından giden adam, elinde irice bir sopa
tutuyordu.
V. VASITA EKİ
Eklendiği sözcüğe araç, birliktelik, durum, karşılıklılık anlamları yükler.
✓ Annem, yeni taşındığımız bu evi çiçeklerle süsledi.
✓ Sizi havaalanına arabamla götüreceğim.
✓ Okula her gün kardeşimle gidiyoruz.
✓ Güneşin batışıyla kuşlar da yuvalarına çekildi.
✓ Sen de bu soruları kolaylıkla çözebilirsin.